Hepimiz biliriz ki bowling topları zaman içinde ilk aldığımız andaki verimliliklerini kaybederler, lane üzerinde yaptıkları hareketlerde azalma meydana gelir.
Genel olarak reactive topların (particle toplar da özlerinde reactive toplardır, tek farkları üzerlerine daha fazla tutunmaları için ekstradan mikroskopik parçacıklar eklenmiş olmasıdır) hayat döngüsünün 4 aşaması vardır.
Aşama 1
Bu topun ilk satın alındığındaki aşamadır. Topun yüzeyi yenidir, herhangi bir kirlenme, bozulma, aşınma henüz meydana gelmemiştir ve dolayısıyla beklenen reaksiyonu vermek için daha az sürtünmeye (Topun lane üzerinde giderken iki yüzey arasında oluşan sürtünme ki bu topun falso alması yada gereken reaksiyonu gösterebilmesi için şarttır) ihtiyaç duyarlar.
Bu aşama rotasyonu düşük oyuncular için oldukça iyidir çünkü topun falsosunun en yüksek olduğu aşamadır. Fakat bu aşama part-time profesyonel yada ciddi amatör oyuncular tarafından çok tercih edilmez. Bunun sebebi topun çok ani reaksiyon göstermesi ve dolayısıyla kontrolünün güç olmasıdır. Bu tip oyuncular genellikle top reaksiyonu için daha öngörülebilir hareketleri görmeyi severler.
Bu ilk aşama ile birlikte top kullanıldıkça yüzeyi kir ve yağ ile kirlenmeye başlar ve yüzeydeki mikroskopik gözenekler (pores) ilk baştaki keskinliğini kaybetmeye başlar.
İlk 18-20 oyun sonunda top ilk aşamayı bitirir. Artık topun arka bölüm reaksiyonu (backend reaction) görece olarak sakinleşmiştir ve ikinci aşamaya geçilmistir.
Aşama 2
Bu aşama en uzun süren aşamadır. 100-150 oyun boyunca (topun nasıl kullanıldığına ve bakıldığına bağlı olarak) top aynı reaksiyonu verir. Bu reaksiyon top delicilerin hedefledikleri ana reaksiyondur. Çünkü ilk bir kaç hafta boyunca (Aşama 1) top gerekli olandan daha fazla reaksiyon verecektir ve bu süre sonunda oyuncunun daha rahat kontrol edebileceği bir seviyeye gelecektir.
2. Aşama turnuva oyunları bakımından en iyi sonuç veren aşamadır çünkü topun reaksiyonunun oyuncu tarafından tahmin ve kontrol edilebilmesi imkanının en yüksek olduğu aşamadır.
Top reaksiyonu hakkında en doğru tahmin bu aşamada yapılabildiği için hat durumuna göre arsenaldaki diğer toplara geçis için verilen kararlar da daha isabetli olacaktiır. Yani 2. aşamasında olan bir topla yaptığınız atış sonucunda hedeflediğiniz falso yu elde edemediyseniz o gün için o hattın daha yağli olduğunu ve yeterli sürtünmenin elde edilmediğini anlayıp arsenalinizdeki daha kuvvetli bir yüzey yada delim şekli (layout) olan bir topa geçmeniz gerektiğini rahatlıkla anlayabilirsiniz.
3. Aşama
Oyuncu 2. aşamanın bitip de 3. aşamanın başladığını attığı topdan beklediği reaksiyonu (gerekli sürtünmeyi) sürekli olarak görmemeye başladığında anlar.
3. Aşamaya giren bir top artık her turnuva veya lig akşamı öncesi gerekli sürtünmeyi sağlayabilmesi için yüzey değişikliğine ihtiyaç duymaktadır. Böyle bir durumda yapılacak en etkili hareket iyi bir temizliğin ardından bir Scotch Brite yardımıyla topun track alanının (topun lane üzerinde giderken temas ettiği alan) hafifçe zımparalanmasıdırr. Bu işlem o gün için topun hareketini 2. aşamaya yaklaştıracak ve işinizi görmenize yada günü kurtarmanıza yeterli olacaktır.
Bu aşamadaki bir top için daha etkili bir çözüm topun yüzeyinin yenilenmesidir. Yüzey yenileme işlemiyle topun yüzeyindeki kir ve yağdan tıkanmış olan mikroskopik gözeneklerin üzerinden bir tabaka sıyırılarak gözeneklerin tekrar eski işlevlerine dönmesi sağlanır. (Gözeneklerin işlevi top lane üzerinde hareket ederken, yere temas ettiği bölgede bulunan yağı topun kabuğunun (shell) içine çekerek topun lane a tutunmasını sağlamaktır).
Kötü kullanılan (genel anlamıyla atışlardan sona yağı silinmeyen yada düzgün silinmeyen, oyun bloklarından sonra temizliği yapılmayan) toplarda yüzey yenileme işlemi başarısız olacaktır. Bunun sebebi oyunlar sırasında ve sonrasında temizlik yapılmayan topların çok fazla miktarda yağ çekmiş olmasıdır. Topun gerekli reaksiyonu gösterebilmesi için gözeneklerin ağızlarının açık olması yetmez buna ek olarak yağın topun kabuğu tarafından emilmesini sağlayan kanallarda da daha fazla yağı emebilmesi için yer kalmış olması gerekir.
Yani, emebileceği kadar yağı emip sature olmuş (doymuş) bir topun gözeneklerinin açılması topun performasına etki etmez çünkü gözeneklerin açılmış olmasına rağmen topun yağı emebilmesine imkan kalmamıştır.
Bu durumda yapılacak tek işlem topun içine işleyen, gözenekleri ve kanalları dolduran yağın topun dışına çıkarılmasıdır. Bu işlem için endüstride 2 kategoride çözüm sunulmaktadır. Birincisi termal çözümler (rejuvenate) (ısı yardımıyla topun terletilerek içindeki yağın dışarıya çıkartılmasının sağlanması), ikincisi emici kimyasallar çözümüdür (absorbents) (Topun üzerine uygulanan kimyasal maddelerin deliklerin içine işlemiş olan kir va yağı emmesi ve daha sonra topun üzerinden bu kimyasalların temizlenmesi).
Bu iki sistem üzerine daha detaylı bilgiyi devam eden yazılarda vereceğim, şimdilik aşamalar ile devam edelim.
3. Aşamada olan toplar yüksek turlu ve güçlü release i olan oyuncular tarafından daha çok tercih edilirler, bunun sebebi bu tür oyuncuların gerekli sürtünmeyi release leri ile verebiliyor olmaları ve bunun için ekstradan topun yardımına ihtiyaç duymuyor olmalarıdır.
Aşama 4
Bu son aşama artık topun üzerinde yapılan her türlü reaksiyon geri-kazandırma işleminin (yüzey yenileme, terletme, kimyasal olarak yağ çikartma vs) sonuç vermemeye başladığı aşamadır. Bu teknik olarak topun öldüğü aşamadır.
Bu tabiki topun artık kullanılmayacağı anlamını taşımaz. Eğer oynadığınız salonda hatlar günde 1-2 defa temizleniyorsa ve backend ler bu aşamadaki topların da yeterli reaksiyon vermelerine olanak tanıyorsa bu aşamada olan toplar da işinizi görmeniz için yeterli olacaktır.
Buna ek olarak yüksek turlu oyuncular ve "down & in" oyuncular (topu düz gönderip son anda kırıllmasını sağlayan, topu geniş açıp geri toplatmadan oynayan oyuncular) da 4. aşamadaki toplardan gayet rahatlıkla beklediklerini alabilirler.
Sonuç olarak genel averaj oyuncular için (tweener lar ve stroker lar) 2. aşamadaki bir topun reaksiyonu en çok tercih edilen reaksiyondur. Eğer yüksek turlu bir oyuncu iseniz diğer oyuncu arkadaşlarınızın 3. veya 4. aşamaya girmiş olan toplarını uygun fiyattan satın alıp doldurtup kendinize göre deldirtmek de oldukça akıllıca bir yaklaşım olacaktır.
Bütün bunlara ek olarak topu iyi kullanmak ve bakımını yapmak bu aşamaların ortalama sürelerini görece olarak arttıracaktır.
Doğru kullanım ve bakım ile ilgili bilgileri bir sonraki yazıda bulabilirsiniz.