Biliyorsunuz "şehir efsanesi" diye bir deyim var. Kulaktan kulağa anlatılan, doğrusu yanlışı birbirine girmiş bilgi kırıntıları... "Japonlar İzmir körfezini temizleyeceklermiş ama çıkacak herşeyi almak istemişler, süper batık hazineler olduğu için kabul etmemiş bizimkiler", "Cabbar maçtan önce sakızını potanın tepesine koyarmış, bitince alır gidermiş", yada neler neler (efsaneler.com da bol bol var).
İşte bowling sporu konusunda da benzer hikayeler her zaman bowling salonuna ilk kez girenler arasında, girince genellikle yemek yiyerek diğerlerini izleyenler ve de siizin oynadığınızı duyan 3. şahıslar tarafından hemen anlatılır.
Bu konuda resmi bir kaynak olması açısından bu spora ait temel bazı bilgileri toparlamak istedim.
- Bowling sporu M.Ö. 5200 yıllarda Mısırlılara kadar uzanan geçmişi olan çok eski bir spordur. Detaylar için tarihçe sayfasını okuyabilirsiniz.
- Bowling ismi Amerikaya göçedip bu sporu o ülkede oynayan Hollandalıların yaşadığı Bowling Green yöresinden gelmektedir.
- Bowling hattı ahşap çıtalardan veya ahşap görünümlü sentetik plakalardan oluşur.
- Bowling hattının eni 1 metre, boyu faul çizgisinden pinlere kadar 18,2 metredir.
- Bowling hattının faul çizgisinden pinlere kadar olan bölümünün belli bir bölümü özel yağlarla, özel araçlarla yağlanır. Bu yağ hem hattı topun zararlarından korur hem de topun hareketinin başlangıcında düz kayarak gitmesini sağlar.
- Bir saha çok yağlandıysa toplar dönmez, saha kuruysa toplar çok döner.
- Bowlingde hepsini devirmeye strike (strayk), 2. atışta kalanları devirmeye spare (speyr) denir.
- Bowlingde en yüksek skor tüm atışlarda bütün pinleri devirerek (strike) yaparak 12 strike ile yapılan 300 dür. Sadece spare yapılarak en fazla 190 yapılabilir (9+1 şeklinde)
- Kaçırılan her spare atışı toplam skorunuzda en az 10 puan kaçırdığınız manasına gelir.
- Bowling sahasına hat - lane (leyn) denir. Lane arkaya doğru eğimli değildir.
- Bowling topunun çevresi 27 inch (686 mm), çapı 9 inch (22.8 cm.) ağırlığı ise en fazla 16 pound (7.257kg.) olabilir.
- Pinler ahşap iskelet üzerine plastik kaplama ile yapılır. Eni en kalın yerinde 5 inch (12.7 cm)
- Bowling atışı yürüyerek yapılır.
- Bowling topunun çok hızlı ve havadan atmanın oyuna hiç faydası yoktur.
- Karpuzlama, bacak arası, alttan çevirme, vs. şelillerde topu atmanın bowling camiasında hiç havası yoktur.
- Top başparmak, orta ve yüzük parmağı ile tutulur. Elden de kolayca çıkar.
- Bowling sahasında "kesinlikle" özel bowling ayakkabısı giyilir.
- Bowling sporunun da tenis ve golf gibi özel bir kılığı vardır.
- Top pinlere bakılarak değil sahada ok ve nokta gibi işaretlere bakılarak atılır.
- Faul çizgisini geçtiğinizde faul olur ve atış geçersiz sayılır.
- Pek çok salonda çocuklar için "bumper" dennilen sistemler vardır. Bu sistemler kaldırıldığında top bunlara çarparak yan kanallara düşmeden pinlere kadar ilerler.
- Bowling topları sıkıştırılmış kağıttan değil ahşap ve özel plastik karışımlardan oluşur. Profesyonel topların içinde ağırlık merkezini kaydıran ve topun hareketini etkileyen değişik sistemler vardır.
- Bowling sporu sürekli çalışılması gereken çok ciddi disiplin isteyen zor bir spordur.
- Bowling soporunda 2-3 senede şampiyonları yenen bir dahi oyuncu hikayesi henuz yoktur. Pek çok oyuncu en az 10-15 yilda üst seviyeye erişir.
- Bowling sporunda önemli olan atılan yüksek skor değil ortalamadır.
Genel bir giriş için yeterli sanırım. Umarım "benim bir yeğenim var hep 200-300 yapıyor" ya da "valla 200 yaptim ama hiç strike yok", "bu sahalar zeytinyağı ile yağlanıyor" gibi palavraları artık daha az duyarız.
Önder Gürkan